Types of Fresh Chutneys (चटणीचे प्रकार)

Types of Fresh Chutneys (चटणीचे प्रकार)

चटणीचे प्रकार मराठी

In Indian cuisine, Chutney is an important condiment. There are Freshly made Chutneys that need to be consumed immediately (or in couple of days if you refrigerate them) or Dry Chutneys that can be stored for a few weeks at room temperature. This article is about Freshly made Chutneys. Many new home cooks ask me recipes of Chutneys that I serve with various snacks. This article would be a good help to all those.

Basics of any Chutney

You need 1-2 main ingredients for making any Chutney that give volume to Chutney. For this you can use Fresh coconut, Roasted split gram (easily available in India; also called as Chutney Daal), raw Potato, Onion, Peanuts, Indian Gooseberry (Aamla), Fresh Coriander. You can use one / more of these ingredients. You can also add roasted Split Black Gram (Urad Daal) or Soaked Bengal Gram (Chana Daal).

For Taste – Pungent (hot), Sour and Sweet (optional) you have multiple options of ingredients.

For Pungent (hot) taste – you can use Green Chilly, Dry Red Chilly, Chilly Powder, Black Pepper, Piri Piri Powder

For Sour taste – you can use Fresh Lemon, Frozen Lemon, Tamarind, Kokum, Raw Mango, Curd, Dry Mango Powder, Indian Gooseberry (Aamla)

For Sweetness, you can use Sugar, Jaggery, Raisins

Different types of Salt – Normal white Salt, Black salt, Rock Salt. Each one gives different taste to Chutney.

Adding Flavors

Now for flavor, there are options like Garlic, Onion, Ginger, Curry Leaves, Coriander, Mint and Cumin Seeds.

If you make a tempering of Oil, Mustard seeds, Cumin Seeds, Asafoetida, Curry Leaves and Red Chillies and pour it on Chutney, it enhances the taste of Chutney. Just make sure you don’t refrigerate this Chutney as chilled thickened oil spoils the taste of Chutney.

You can use different combinations of these ingredients and make different types of Chutneys. You can also use Kiwi fruit, Apple, Apple Ber and make innovative Fusion Chutneys.

I’m giving Recipes of a few types of Chutneys:

1. Basic White Chutney – Fresh Coconut, Green Chillies, Lemon / Tamarind / Curd, Salt and Sugar. Just grind it together and Chutney is ready. If you don’t want to reduce on coconut, reduce proportion of Coconut and add Roasted Split Gram (Chutney Daal). But if you use only Chutney Daal and not use coconut at all, Chutney taste is very different. So I add small proportion of fresh coconut.

My mother used to add Raw Potato to this chutney. Peel and grate Raw potato and grind it together with other ingredients. That also tastes good and gives good texture to Chutney.

2. If you add Coriander Leaves to Basic White Chutney, you get Chutney of a different taste. Taste and colour of Chutney varies with amount of Coriander used.

3. If you add Ginger, Garlic, Ginger+Garlic, Mint Leaves, you get Chutneys of different tastes. Believe me, all taste yummy.

4. In India, Chutney is a must for making Sandwich. For making Sandwich Chutney, use good amount of coriander leaves, some Chutney Daal, Green Chillies, Tamarind / Lemon / Mango Powder, Mint Leaves (if you like) and Black Salt. This makes awesome Sandwich Chutney.

5. South Indian Red Chutney – This is served with Idli / Dosa / Medu Vada. My friend’s mother gave me this recipe. Grind Fresh coconut, Curd, Curry Leaves, Dry Red chillies, Salt and Sugar together and this Chutney is ready. In South India, generally they use only coconut. But I add Chutney Daal along with fresh coconut (half – half). To make this more yummy, make tempering of Oil, mustard seeds, Asafoetida and Split Black Gram and pour it on the Chutney. This Chutney is our family favorite.

6. If you use Raw Mango for Chutney, then add roasted peanuts, roasted cumin seeds, Fresh coconut, green chillies and Jaggery. This Chutney tastes super yummy.

7. If you add Onion to Chutney, add some roasted Cumin seeds. It gives a nice flavor.

8. I also make Chutney using Indian Savory snack – Bhavnagari Gathiya. Grind together Bhavnagari Gathiya, Coriander, Curd, Green Chillies, Salt and Sugar. This Chutney is very tasty. Instead of Bhavnagari Gathiya, you can use Ratlami Sev / Bikanery Sev / any other Spicy Sev.

9. Types of Fusion Chutneys

Kiwi Fruit Chutney tastes very nice. Add Scooped Kiwi, Chutney Daal, Green Chillies, Coriander, Salt and Sugar. This chutney has a vibrant green colour and yummy taste.

Similarly, you can make Chutney using Apples / Apple Ber.

=================================================================================

चटणीचे प्रकार

माझ्या पोस्टच्या फोटोत चटणी चे फोटो बघून काही मेंबर्स नी मला चटणी ची रेसिपी पोस्ट करायला सांगितली. वेगवेगळी पोस्ट लिहिण्यापेक्षा हे एक पोस्ट लिहितेय ज्यात मला माहित असलेल्या सगळ्या चटण्यांचे प्रकार आहेत. हे सगळे प्रकार ताज्या चटणी चे आहेत – सुक्या चटणी चे नाहीत.

चटणी साठी मुख्य पदार्थ

चटणी करताना १–२ मुख्य पदार्थ असावे लागतात ज्यामुळे चटणी ला व्हॉल्युम येईल. ह्यासाठी तुम्ही ताजा नारळ, चटणी चं डाळं, बटाटा, कांदा, शेंगदाणे, कोथिंबीर, आवळा  ह्यातला एक/अधिक पदार्थ वापरू शकता.  ह्यात उडीद डाळ (भाजून), चणा डाळ (भिजवून) ही घालू शकता पण थोड्या प्रमाणात. 

आता चवीसाठी – तिखट, आंबट आणि गोड (आवडत असेल तर) ह्या चवींचे वेगवेगळे पदार्थ घालू शकता.

तिखटासाठी हिरवी मिरची, लाल मिरची, लाल तिखट, मिरी, पिरी पिरी पावडर.

आंबटपणासाठी लिंबू, गोठवलेलं लिंबू, चिंच, आमसूल, कैरी, दही, आमचूर, आवळा .

गोडपणासाठी साखर, गूळ, बेदाणे.

मिठात  सुद्धा साधं मीठ, काळं मीठ, सैंधव मीठ, खडा मीठ असे पर्याय आहेत. प्रत्येकाची चव वेगळी येते. 

चटणी आणखी चविष्ट बनवण्यासाठी

आता अधिक स्वादासाठी लसूण, कांदा, आलं, कढीपत्ता, कोथिंबीर, पुदिना, जिरं   हे पर्याय आहेत.    

चटणी ला तेलाची मोहरी, जिरं, हिंग, कढीपत्ता, लाल मिरच्या घालून केलेली खमंग फोडणी दिली तर आणखीनच चविष्ट लागते. फक्त अशी चटणी केल्यावर लगेच संपवली तर बरं. फ्रिज मध्ये ठेवून तेल गोठतं आणि चव बिघडते.

आता ह्या सगळ्या पदार्थांची कॉम्बिनेशन्स करून किती प्रकारच्या चटण्या बनवता येतील. किवी, सफरचंद,अॅपल बेर वापरून नवीन प्रकारच्या फ्युजन चटण्या बनवता येतात. 

काही प्रकारांच्या रेसिपिज देतेय.

१. बेसिक पांढरी चटणी – नारळ, हिरवी मिरची, लिंबू/ चिंच / दही, मीठ, साखर.

ह्यात पूर्ण नारळ वापरायचा नसेल तर नारळ थोडा (पाव / अर्धा भाग) घालून बाकीचं चटणी चं डाळं घालावं. नारळाचं प्रमाण आवडीप्रमाणे वाढवू शकता.  पण फक्त डाळ्याच्या चटणी ची चव वेगळी लागते. म्हणून मी थोडा तरी नारळ घालतेच. ह्यात तुम्ही थोडा कच्चा बटाटा ही सोलून, किसून घालू शकता. माझी आई नेहमी करायची बटाटा घालून चटणी. 

२. बेसिक पांढऱ्या चटणी त कोथिंबीर घातलीत तर वेगळ्या चवीची चटणी बनते. कोथिंबिरीचं प्रमाण चटणी ची चव आणि रंग ठरवतो.

३. स्वादासाठी आलं, लसूण, आलं + लसूण, पुदिना घातलं तर आणखी वेगळी चव.

४. सँडविच च्या चटणी साठी जास्त कोथिंबीर, थोडं डाळं, आलं, हिरवी मिरची, चिंच / लिंबू , आवडत असेल तर पुदिना आणि काळं मीठ घाला. छान चव येते.

५. दक्षिण भारतीय लाल चटणी – ही रेसिपी मला माझ्या मित्राच्या आईनं दिली होती. ह्यात नारळ, दही, कढीपत्ता, लाल मिरच्या, मीठ, साखर घालायची. तिथे पूर्ण नारळ घालतात. मी अर्ध डाळं घालते. मस्त चवीची लाल रंगाची चटणी बनते. आणखी चविष्ट बनवायला तेलाची उडीद डाळ घालून खमंग फोडणी करून चटनी वर घाला. अप्रतिम चव येते. आमच्या घरी ही चटणी सगळ्यांची आवडती आहे.

६. चटणी त कैरी घातली तर भाजलेले शेंगदाणे आणि थोडं जिरं भाजून घाला. थोडासा नारळ, हिरवी मिरची, गूळ. खूप टेस्टी होते ही चटणी.

७. चटणीत कांदा घातलात तर थोडं जिरं भाजून घाला. छान स्वाद येतो. 

८. शेवेच्या चटण्या – भावनगरी गाठ्या, कोथिंबीर, दही, हिरव्या मिरच्या, मीठ आणि साखर घालून ही खूप चविष्ट चटणी बनते. भावनगरी गाठी ऐवजी तुम्ही कुठचीही तिखट शेव (रतलामी / बिकानेरी) ही घालू शकता. यात  मिरची जरा कमी घाला. 

९. थोड्या नवीन फ्युजन चटण्या –

किवी फळ घालून फार चविष्ट चटणी बनते. किवी, थोडं डाळं,  हिरवी मिरची, कोथिंबीर, मीठ आणि साखर. ह्या चटणी ला रंग ही सुरेख येतो. 

सफरचंद घालून ही अशीच चटणी बनवता येते.

अॅपल बेर नावाची सफरचंदासारखी बोरं मिळतात. ती घालूनही छान चटणी बनते.